λίγα λόγια για το πρόγραμμα.......

Σπάνια δίνεται η ευκαιρία σε άτομα που διαφοροποιούνται από τις πλειοψηφίες ως προς την εμφάνιση, τα ήθη, τις πεποιθήσεις ή τη συμπεριφορά να μιλήσουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους και για τον τρόπο που ζουν, αντιλαμβάνονται και δίνουν νόημα στη ζωή τους. Με εργαλεία την Τέχνη και τις νέες Τεχνολογίες τo Πρόγραμμα "καταγράφω την πραγματικότητά μου: through my eyes" επιδιώκει:
-να δώσει φωνή σ αυτούς που δεν έχουν και δεν ακούγονται κοινωνικά,
-να φέρει κοντά πολύ διαφορετικούς ανθρώπους έτσι ώστε να συνδεθούν και να κατασκευάσουν καινούργιες απόψεις για τον κόσμο, όπως αυτοί τον αντιλαμβάνονται, και έτσι
-να δοθεί η ευκαιρία στους υπόλοιπους να "δανειστούμε" για λίγο τα "μάτια" και τα "αυτιά" αυτών των ανθρώπων και να αντιληφθούμε ότι αυτό που προσλαμβάνουμε δεν απεικονίζει την "αντικειμενική" πραγματικότητα αλλά το δικό μας νοητικό μοντέλο, τις δικές μας αντιληπτικές προτιμήσεις και δυνατότητες οι οποίες δημιουργούν τα φίλτρα της αντίληψής μας που καθορίζουν τι θα πιστέψουμε και τι θα απορρίψουμε.

Με τις δράσεις που σχεδιάζει και υλοποιεί επιδιώκεται:

(Ι) η αυτοπαρουσίαση ομάδων που θεωρούνται ότι μειονεκτούν, για τις οποίες  ό,τι γνωρίζουμε  προέρχεται ως επί τω πλείστον, από πληροφορίες παρατηρητών που δεν ανήκουν σ΄ αυτές.

Αυτή ακριβώς η μέθοδος αυτοπαρουσίασης που μας δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε τις "μειονότητες" στη βάση δικών τους αναφορών και όχι μέσα από αυτά που οι άλλοι λένε γι αυτούς προσδίδει το στοιχείο της καινοτομίας στο πρόγραμμα "Διαπολιτισμικοί Διάλογοι : Καταγράφω την πραγματικότητά μου".

Μεθοδολογικά, τα βασικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι πάντα τα ίδια:
φωτογραφία και ντοκιμαντέρ.
Η επιλογή των εργαλείων βασίστηκε σε δύο υποθέσεις:
1) ότι η φωτογραφία αποκαλύπτει τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο ο φωτογράφος αντιλαμβάνεται και νοηματοδοτεί τον κόσμο και τη ζωή, και
2) ότι η Τέχνη και ιδιαίτερα εξωλεκτικές μορφές της, αποτελούν -ίσως το καταλληλότερο- μέσο προκειμένου να αναπτυχθεί ένας διάλογος, ιδιαίτερα  διαπολιτισμικός.


Και οι δύο υποθέσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές στις σημερινές πολυπολιτισμικές κοινωνίες, όπου καλούμαστε να συμβιώσουμε άνθρωποι πολύ διαφορετικοί μεταξύ μας.

Ο δρόμος της Τέχνης επελέγη επίσης επειδή δεν απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις, δεν προϋποθέτει συγκεκριμένο επίπεδο μόρφωσης και δεν έχει γλωσσικούς περιορισμούς.

Επιπλέον, φαίνεται ότι η εικόνα –και η Τέχνη γενικότερα- δεν ενεργοποιεί, σε μεγάλο βαθμό τουλάχιστον, στερεότυπα και αντιστάσεις, τόσο στο δημιουργό όσο και στον αποδέκτη, κάνοντας έτσι ευκολότερη την -σε μεγάλο βαθμό- αυθόρμητη έκφραση και επικοινωνία.

(ΙΙ) ο Διαπολιτισμικός Διάλογος, αποτελεί την αμέσως επόμενη - χρονικά- επιδίωξη του προγράμματος. Συγκεκριμένα, μετά το στάδιο της αυτοπαρουσίασης της μειονοτικής ομάδας - στόχου και με αφορμή τα έργα που έχουν παραχθεί από αυτήν, (σε συνεργασία με την τριτοβάθμια εκπαίδευση) προκαλούνται φοιτητές να απαντήσουν σ αυτό το ερέθισμα, αποτυπώνοντας σκέψεις, συναισθήματα και μέσα απ΄αυτά τα στερεότυπα της κυρίαρχης κουλτούρας γι αυτή την ομάδα. Πάντα μέσα από μορφές τέχνης. Είναι ένας διάλογος που δεν προϋποθέτει την πρόσωπο με πρόσωπο  - λεκτική επικοινωνία μεταξύ των ομάδων που συμμετέχουν, οι οποίες καταθέτουν τις απόψεις τους  μόνο με καλλιτεχνήματα, (διαμεσολαβημένος διάλογος / mediated dialogue) .

(ΙΙΙ) Η πραγματικότητα μέσα από τα μάτια μου "through my eyes", ονομάζεται το τελευταίο στάδιο του προγράμματος, κατά τη διάρκεια του οποίου εκτίθενται στο κοινό τα έργα των συνδιαλεγομένων, δίνοντας την ευκαιρία μέσα από ένα ιδιότυπο καλλιτεχνικό διάλογο να αντιληφθούμε την άποψη της κάθε πλευράς, εικαστικά διατυπωμένης πάντα. Ένας τριγωνικός διάλογος που χρειάζεται πάντα το θεατή για να γίνει.

Ο διάλογος αυτός μπορεί να γίνει είτε σε χώρο πραγματικό ή εικονικά μέσω διαδικτύου.

Η πειραματική αυτή προσπάθεια του προγράμματος "Καταγράφω την πραγματικότητά μου: through my eyes" εξελίσσεται βήμα - βήμα μέσα από μια έρευνα - δράση.
Ετσι, από τα σχέδια που μέχρι σήμερα έχουν γίνει είναι φανερό ότι χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν και άλλες μορφές τέχνης, εκτός από τα δύο βασικά μεθοδολογικά εργαλεία που προτείνονται εξ αρχής από το πρόγραμμα (φωτογραφία & ντοκιμαντέρ), προκειμένου οι ομάδες που συμμετέχουν σ αυτό να μπορέσουν να αποτυπώσουν τη δική τους αντίληψη για τον κόσμο, για τον εαυτό τους και για τον "άλλο".
(Για παράδειγμα οι κωφοί και βαρήκοοι χρησιμοποιούν πολύ video art, ενώ άτομα με πρόβλημα όρασης χρησιμοποιούν τις κατασκευές).

Γενικότερα, στο σύνολό της η διαδικασία που ακολουθείται σε κάθε δράση, διαμορφώνεται ανάλογα με τις υποδείξεις και τις δυνατότητες της εκάστοτε ομάδας που συμμετέχει στο πρόγραμμα. Για παράδειγμα, στην περίπτωση των νέων με προβλήματα ακοής, το ντοκιμαντέρ "Καταγράφω την πραγματικότητά μου: χωρίς ήχο" έγινε, χρησιμοποιώντας φωτογραφίες που οι νέοι της ομάδας τράβηξαν για να εικονοποιήσουν ιστορίες τις οποίες οι ίδιοι είχαν προηγουμένως γράψει. Προηγήθηκε δηλαδή ο λόγος της εικόνας. Αντίθετα, οι νεαροί τσιγγάνοι, πρώτα τράβηξαν φωτογραφίες από την καθημερινότητά τους τις οποίες στη συνέχεια σχολίασαν στο σχετικό ντοκιμαντέρ ("Καταγράφω την πραγματικότητά μου: Τσιγγάνοι καταυλισμού Ν. Αλικαρνασσού"). Ίσως επειδή για τους πρώτους, βασικό μέσο επικοινωνίας είναι η όραση, ενώ για τους δεύτερους ο λόγος.

Εδώ αξίζει να σημειωθεί ως παρατήρηση, ότι οι νέοι με προβλήματα ακοής, τράβηξαν πολλές φωτογραφίες -συχνά όμοιες μεταξύ τους- (τράβηξαν περίπου 6.000 φωτογραφίες, ενώ οι ομάδα των Τσιγγάνων περίπου 1500), δίνοντας την αίσθηση του πλατειασμού και της επανάληψης (λούπα) που παρατηρείται και όταν μιλάμε.

(Αυτό όμως είναι μια υπόθεση που πρέπει να ελεγχθεί, επειδή στην ομάδα των Τσιγγάνων είχαν χρησιμοποιηθεί κλασικές φωτογραφικές μηχανές, ενώ στην ομάδα των νέων με προβλήματα ακοής χρησιμοποιήθηκαν ψηφιακές μηχανές).

Κύριο συμπέρασμα από τα σχέδια που έχουν υλοποιηθεί μέχρι σήμερα είναι πως:

• τα στερεότυπα και οι αντιλήψεις δεν αλλάζουν εύκολα.

Παράλληλα όμως από τη δημοσιοποίηση των προϊόντων αυτών των δράσεων συμπεραίνουμε πως:

• η γνωριμία με το διαφορετικό φαίνεται πως μειώνει το φόβο και τις αποστάσεις που βάζουμε όταν βρεθούμε απέναντι σε οτιδήποτε άγνωστο, και πως:

• η Τέχνη φαίνεται να διευκολύνει την επικοινωνία μεταξύ της πλειοψηφίας και ομάδων που κατά κάποιο τρόπο αποκλίνουν. Πιθανόν, επειδή ενεργοποιεί την αίσθηση μάλλον παρά τη λογική και μειώνει τις αντιστάσεις (και από τις δύο πλευρές) και τα ιδεολογήματα τα οποία στηρίζουν προκαταλήψεις και αρνητικές συμπεριφορές σε βάρος κάθε τι "ξένου" που μας φοβίζει και πιθανόν μας ανισορροπεί.

HOME PAGE

Το blog περιγράφει αυτή την προσπάθεια ....