Αρ. Φύλλου 18436 Πέμπτη
12 Ιανουαρίου 2006
EKΘEΣH ΣTHN KPHTH
Tσιγγάνικα «μάτια», τσιγγάνα ζωή
Πώς βλέπουν οι Tσιγγάνοι τη ζωή και τους φίλους τους.
Mια έκθεση με φωτογραφίες τραβηγμένες από τους ίδιους, στο Iστορικό Mουσείο Kρήτης, δίνει «βροντερή» απάντηση
ΆΝΝΑ ΛΥΔΑΚΗ
Συχνά βλέπουμε φωτογραφίες Τσιγγάνων σε περιοδικά, εφημερίδες, βιβλία... Τα πρόσωπά τους, οι λουλουδάτες φούστες, τα μακριά μαλλιά των γυναικών και τα χρώματα γύρω τους προκαλούν το ενδιαφέρον των μη Τσιγγάνων φωτογράφων, επαγγελματιών και ερασιτεχνών. Είναι προφανές όμως πως ο φωτογράφος στην περίπτωση αυτή απαθανατίζει ό,τι ενδιαφέρει εκείνον εικαστικά ή και επιστημονικά, εφόσον η ανάγνωση του φωτογραφικού ντοκουμέντου αποτελεί μέρος μιας ερευνητικής διαδικασίας.
Τις ημέρες αυτές όμως στο Ηράκλειο οι επισκέπτες του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης μπορούν να δουν τους Τσιγγάνους από μιαν άλλη οπτική γωνία: από τη δική τους σκοπιά, μέσα από το δικό τους βλέμμα, όπως πέφτει πάνω σε πρόσωπα οικεία και αντικείμενα. Πρόκειται για μια έκθεση με φωτογραφίες που τράβηξαν οι ίδιοι στον καταυλισμό τους, στους δικούς τους χώρους.
«Σήκω χόρεψε κουκλί μου να σε δω να σε χαρώ...».
Λάγνα μάτια, φιδίσια κορμιά, γοητευτικά λικνίσματα. Ο ... χορός των Τσιγγάνων μέσα από το δικό τους φακό.
Μια έκθεση στην οποία οι Τσιγγάνοι μάς δείχνουν τα πράγματα όπως τα βλέπουν εκείνοι, επιχειρώντας να μας φανερώσουν τον κόσμο τους και να συνομιλήσουν με την ευρύτερη κοινωνία, φέροντας προ ομμάτων εικόνες της καθημερινής τους ζωής.
Νεαροί Τσιγγάνοι - αγόρια και κορίτσια - από τον καταυλισμό της Νέας Αλικαρνασσού, που βρίσκεται σε απόσταση επτά χιλιομέτρων από το κέντρο του Ηρακλείου, εκπαιδεύτηκαν από τον φωτογράφο Μανόλη Πρινιανάκη στο πλαίσιο δράσης η οποία χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα της E.E. «Νεολαία» (Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς), για την υλοποίηση του οποίου βοήθησε και η εκπαιδευτικός Ελένη Ντέρα.
Μετά την εκπαίδευσή τους, οι Τσιγγάνοι αποφάσισαν τι είναι για εκείνους σημαντικό και ωραίο και έστρεψαν τον φακό τους προς τα εκεί, απαθανατίζοντας πτυχές της καθημερινότητάς τους. Έτσι οι φωτογραφίες αυτές, ως ντοκουμέντο, αποκτούν μιαν άλλη αξία και έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για εκείνους που δεν αρκούνται στις στερεότυπες εικόνες. Παρόμοια αυθεντικότητα διακρίνεται και στο ντοκιμαντέρ του Μάνου Σταυρακάκη, που προβλήθηκε στην έκθεση και στο οποίο αφηγήτρια είναι η Τσιγγανοπούλα Αφροδίτη Σεραφειμοπούλου. H Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών (EKIM) και το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης (πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου πολιτιστικού νομίσματος), αποφάσισαν να οργανώσουν την έκθεση με σχολιασμό των εικόνων από τους ίδιους τους Τσιγγάνους. H υπεύθυνη του προγράμματος Νινή Καπετανάκη και η ανθρωπολόγος Αγγελική Μπαλτατζή, επιμελήτρια των Εθνογραφικών Συλλογών της EKIM, ανέλαβαν τη φροντίδα παραγωγής και ανάρτησης της έκθεσης, που θα διαρκέσει μέχρι τις 14 Ιανουαρίου. Παράλληλα γίνονται προβολές ταινιών - ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας - με θέμα τους Τσιγγάνους, ενώ επιστήμονες και καλλιτέχνες εκθέτουν τις απόψεις τους και συζητούν με τους επισκέπτες.
H EKIM ιδρύθηκε το 1951 με πρωτεργάτες τούς Ανδρέα Γ. Καλοκαιρινό, M. Παρλαμά και N. Πλάτωνα με κύριο σκοπό, όπως αναφέρει η ιστορικός Λένα Τζεδάκη - Αποστολάκη, τη διάσωση, συντήρηση και προβολή του μεταχριστιανικού πολιτισμού του νησιού.
«Δεν υπηρετούμε στερεότυπα»
«H οργάνωση μιας έκθεσης για τη σημερινή πραγματικότητα των Τσιγγάνων σ' ένα Ιστορικό Μουσείο μπορεί να ξενίσει. Όμως, πίσω από αυτές τις δραστηριότητες υπάρχει ένα σκεπτικό», λέει για την έκθεση ο άμισθος διευθυντής του Μουσείου, Αλέξης Καλοκαιρινός, αναπληρωτής καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. «Το IMK είναι καταγεγραμμένο στα μητρώα του ΥΠΠΟ και στη συνείδηση των ανθρώπων που σχετίζονται μαζί του ως Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο. Την κοινή, ανθρωπολογική, συνισταμένη της Ιστορίας και της Εθνολογίας την αναζητούμε σε κάθε μας βήμα. Το Μουσείο μας δεν υπηρετεί στερεότυπα. Είναι ένα Μουσείο ανησυχαστικό μάλλον παρά καθησυχαστικό. Βέβαια, το να ταράζεις τα νερά δεν είναι αυτοσκοπός. Σκοπός μας είναι η ερμηνεία και η κατανόηση, είτε στο βάθος του χρόνου όπου προβάλλουμε τη συλλογική μας συνείδηση είτε δίπλα μας, του διαφορετικού, που πάλι οριοθετεί αυτή τη συνείδηση. H ερμηνεία και η κατανόηση μπορούν να βοηθήσουν στην προσέγγιση ανάμεσα στους ανθρώπους, δείχνοντάς τους ότι είναι μεταξύ τους λιγότερο διαφορετικοί απ' όσo νομίζουν».
Το ράψιμο της προίκας, στιγμή «ιερή» και χαρακτηριστική, απαθανατίστηκε από τον φακό
INFO
«Τσιγγάνοι: H δική μου πραγματικότητα», στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, Ηράκλειο, έως 14 Ιανουαρίου.
http: //www.historical-museum.gr
(Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν στη φωτογραφική έκθεση)
H Άννα Λυδάκη είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
ΤΑ ΝΕΑ , 12/01/2006 , Σελ.: P41
Κωδικός άρθρου: A18436P411
ID: 502022
HOME PAGE (click)
